Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής

Η μεγάλη, αλλά άγνωστη στους πολλούς, δεσποτική εορτή της Με­σο­πεντηκοστής, σχετίζεται με την παρελθού­σα Κυριακή του Παραλύτου, αλλά και τις δύο επόμενες, της Σαμαρείτιδος και του Τυφλού. Λέει ο καθηγητής Ιωάννης Φουντούλης: «Μεταξὺ τῶν τριῶν αὐτῶν ἑορτῶν τῶν μέσων Κυ­ρια­κῶν τοῦ Πεντηκοσταρίου ὑπάρχει κάποια ἐσωτερικὴ σχέ­σις, γι’ αὐτὸ καὶ εἰδι­κὼς ἐκλέγονται γιὰ τὶς ἡμέρες αὐτές. Πιθανὸν εἶναι ἐκείνη ποὺ ὑπαινίσσεται τὸ συναξάριο τῆς Κυ­­ρι­ακῆς τοῦ Τυφλοῦ, τὸ ὅτι τὰ θαύματα ποὺ ἑορτάζουμε διε­πράχθησαν «ἐξ ὑγροῦ». Πράγματι τὸ πρῶτο, ἡ θε­ρα­πεία τοῦ παραλύτου, γίνεται στὴν κολυμβήθρα τῆς Βηθεσδά. Στὴν δευτέρα περίπτωσι ἡ συνά­ντησις τοῦ Χριστοῦ μὲ τὴν Σα­μαρείτιδα γίνεται κο­ντὰ στὸ φρέαρ τοῦ Ἰακώβ στὴν Σαμάρεια. Ὁ Κύριος ζητεῖ νὰ πιῇ ὕδωρ καὶ ὑπόσχεται νὰ δώσῃ στὴν Σαμαρείτιδα τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν, τὸ ἁλλόμενον εἰς ζωὴν αἰώνιον. Καὶ τὸ τρίτο θαῦμα γίνεται μὲ τὸ πτύ­σμα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὁ τυφλὸς στέλνεται γιὰ νὰ νι­φθῇ στὴν κολυμβήθρα τοῦ Σιλωάμ, «καὶ νι­ψά­μενος ἀνέβλεψε». Ἡ συ­σχέ­τισις τῶν περικο­πῶν αὐτῶν πρὸς τὴν ἑορτὴ τῆς Μεσοπεντηκοστῆς, ποὺ ἑορ­τάζομε στὴν 25η ἡμέρα ἀπὸ τὸ Πάσχα, εἶναι προφανής. Σ’ αὐτὴν ὁ Κύριος ἐγκωμιάζεται ὠς δι­δάσκαλος, ὡς ἔχων τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν, ποὺ ποτίζει τὴν δι­ψῶσα ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου».

Το θέμα της Μεσοπεντηκοστής δεν αποτελεί γεγονός της ευαγγελικής ιστο­ρί­ας, αλλά εί­ναι καθαρά εορτολογικό και θεωρητικό· θα λέγαμε δηλαδή ότι είναι μια «τεχ­νητή» εορτή. Η Μεσο­πε­ν­τη­κοστή τέμνει στο μέσον τις πε­νήν­τα μετά το Πάσχα εορτά­σι­μες ημέρες, συνδυάζοντας ταυτόχρονα θέμα­τα του Πάσχα και της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος και «προ­φαίνει» την δόξα της Αναλή­ψεως του Κυρίου.

Αυτό ακριβώς το μέσον των πενήντα η­μερών και το ε­βραϊ­κό επίθετο του Κυρίου «Μεσσίας», που ενώ ση­μαίνει Χριστός, ηχητικά παρα­πέμπει στη λέξη μέσον, μεσίτης (Θε­οῦ καὶ ἀνθρώπων ὁ Χριστός) είναι οι βα­σι­κοί άξονες γύρω από τους οποί­ους δομείται η εορτή της Μεσοπεντη­κοστής. Στην παρε­τυμολο­γία της λέ­ξεως Μεσοπεντηκοστή συντελεί και η ευαγγελική περικοπή από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (7,14-30) της οποίας η αρχή είναι «Τῆς ἑορτῆς μεσούσης».

Κατ’ αυτήν την εορτή, ο Κύριος παρου­σιά­ζε­ται ως ο κατεξοχήν διδά­σκα­­λος, η Σοφία του Λόγου του Θεού και η πηγή του ακενώτου ύδατος. Για τον λόγο αυτό κατά την Μεσοπεντηκοστή πανη­γύριζε ο ναός της του Θεού Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, η Μεγάλη Εκκλησία.